⚠️ آیا انجام سی‌تی‌اسکن در کودکان ریسک سرطان را افزایش می‌دهد؟
مطالعه‌ای گسترده در انگلستان نشان داده است که کودکانی که تا حدود ۱۵ سالگی چندین بار سی‌تی‌اسکن انجام داده‌اند، در معرض افزایش خطر ابتلا به سرطان خون (لوسمی) و تومورهای مغزی قرار می‌گیرند.
🧠 نتایج اصلی مطالعه
پژوهشگران دانشگاه نیوکاسل انگلستان با همکاری انستیتو ملی سرطان آمریکا و دپارتمان سلامت بریتانیا بیش از ۱۷۸ هزار کودک را که از دهه ۱۹۸۰ تا سال ۲۰۰۲ تحت سی‌تی‌اسکن قرار گرفته بودند، تا ۲۰ سال بعد پیگیری کردند.
یافته‌ها نشان دادند که:
-
انجام ۲ تا ۳ سی‌تی‌اسکن از سر قبل از سن ۱۵ سالگی، می‌تواند خطر بروز تومور مغزی را تا ۳ برابر افزایش دهد.
-
انجام ۵ تا ۱۰ سی‌تی‌اسکن از سر، خطر ابتلا به لوسمی (سرطان خون) را نیز تا ۳ برابر بالا می‌برد.
پژوهشگران تأکید کردند که این یافته‌ها در مورد کودکانی صادق است که در سنین پایین و به دفعات مکرر در معرض اشعه سی‌تی قرار گرفته‌اند.
☢️ علت افزایش ریسک چیست؟
سی‌تی‌اسکن‌ها از اشعه‌ی X برای ایجاد تصاویر دقیق از اندام‌های داخلی استفاده می‌کنند.
اگرچه این روش یکی از مؤثرترین ابزارهای تشخیصی در پزشکی است، اما دوز اشعه‌ی آن حدود ۱۰ برابر بیشتر از رادیوگرافی معمولی است.
به‌ویژه در کودکان، سلول‌ها در حال رشد سریع‌تری هستند و حساسیت بافت‌ها به اشعه بیشتر از بزرگسالان است؛ به همین دلیل، احتمال آسیب DNA و بروز سرطان در طولانی‌مدت افزایش می‌یابد.
📊 میزان خطر در آمار
بر اساس تخمین محققان:
از هر ۱۰ هزار کودک زیر ۱۰ سال که سی‌تی‌اسکن از ناحیه سر انجام می‌دهند، ممکن است در ۱۰ سال آینده یک مورد لوسمی و یک مورد تومور مغزی رخ دهد.
🧩 نکته مهم از دیدگاه متخصصان
دکتر مارک پیرس، سرپرست تیم تحقیق از دانشگاه نیوکاسل می‌گوید:
«همه ما می‌دانیم که سی‌تی‌اسکن ابزار تشخیصی بسیار ارزشمندی است، اما باید آگاه باشیم که این روش حدود ۱۰ برابر بیشتر از عکس ساده اشعه دارد.»
در سرمقاله‌ای همراه این مطالعه، دکتر اندرو اینشتین، رادیولوژیست از دانشگاه کلمبیا (نیویورک)، خاطرنشان کرد:
«با توجه به اینکه دوز اشعه در سی‌تی‌اسکن‌های جدید کاهش یافته است، این نتایج ممکن است در مورد دستگاه‌های امروزی به همان شدت صدق نکند.»
👨👩👧 توصیه به والدین
دکتر اینشتین تأکید می‌کند که والدین نباید دچار ترس یا نگرانی افراطی شوند.
او می‌گوید:
«سی‌تی‌اسکن زمانی که واقعاً ضروری است، می‌تواند جان کودک را نجات دهد. مثلاً در مواردی مانند ضربه مغزی، خونریزی داخلی یا تشخیص آپاندیسیت، تأخیر در انجام سی‌تی‌اسکن خطرناک‌تر از خود اشعه است.»
با این حال، والدین حق دارند در مورد ضرورت انجام سی‌تی‌اسکن سؤال کنند و از پزشک بخواهند در صورت امکان از روش‌های جایگزین کم‌اشعه مانند MRI یا سونوگرافی استفاده شود.
✅ جمع‌بندی
سی‌تی‌اسکن یکی از ابزارهای حیاتی تشخیص پزشکی است، اما باید فقط در مواقع ضروری و با حداقل دوز ممکن در کودکان انجام شود.
رعایت اصول ایمنی پرتوی، به‌روزرسانی دستگاه‌ها، و همکاری آگاهانه والدین و پزشکان، می‌تواند مزایای تشخیص سریع بیماری را بدون افزایش غیرضروری ریسک سرطان فراهم کند.